Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ van cầu điều khiển khí nén, đặc điểm, ứng dụng và cách lựa chọn loại phù hợp cho hệ thống.

Van Cầu Điều Khiển Khí Nén là gì?

Van cầu điều khiển khí nén (Pneumatic Globe Control Valve) sử dụng bộ truyền động khí nén để điều khiển chuyển động thẳng đứng của đĩa van nhằm điều tiết lưu lượng các lưu chất như hơi nước, nước nóng, khí nén, dầu hoặc chất lỏng công nghiệp.

Van hoạt động theo nguyên lý điều tiết tuyến tính (modulating control), nhận tín hiệu điều khiển 0.2–1 bar hoặc 4–20 mA để thay đổi lưu lượng. Điều này giúp duy trì ổn định áp suất, nhiệt độ hoặc lưu lượng trong các quy trình tự động.

Khi kết hợp với positioner, solenoid valve và limit switch, van trở thành một phần của hệ thống điều khiển PLC/SCADA hoàn chỉnh, không cần thao tác thủ công và phản hồi nhanh theo tín hiệu điều khiển.

Ưu điểm nổi bật của Van Cầu Điều Khiển Khí Nén

2.1. Khả năng điều tiết lưu lượng chính xác

Van có đặc tuyến tuyến tính hoặc equal percentage, đáp ứng yêu cầu điều chỉnh tinh vi trong các ứng dụng nhiệt – áp suất.

Các dòng như V25/2, V253 cho tỷ lệ điều tiết tới 50:1, đảm bảo độ chính xác cao ngay cả trong chế độ vi điều khiển.

2.2. Tốc độ phản hồi nhanh và lực tác động mạnh

Bộ truyền động khí nén PA Series, PAD-20 cho tốc độ đóng/mở nhanh, lực truyền lớn, phù hợp quy trình cần phản ứng tức thời hoặc vận hành liên tục.

2.3. Độ bền và độ tin cậy cao

Thân van chế tạo bằng gang cầu, thép carbon hoặc inox 316L, kết hợp làm kín bằng PTFE, graphite hoặc bellows giúp van hoạt động ổn định ở nhiệt độ lên tới 400°C và áp suất 40 bar.
Bộ truyền động có cấu trúc anodized aluminium, gioăng NBR/Viton, chống ăn mòn và chịu được môi trường công nghiệp khắc nghiệt.

2.4. Độ kín tuyệt đối

Độ kín đạt chuẩn IEC 60534-4, Class IV–VI, đảm bảo hạn chế rò rỉ hơi và chất lỏng, giúp tiết kiệm năng lượng và giảm thất thoát lưu chất.

Ứng dụng của Van Cầu Điều Khiển Khí Nén trong Công Nghiệp

Van cầu điều khiển khí nén được ứng dụng rộng rãi trong hầu hết các ngành công nghiệp có quy trình điều tiết lưu lượng, áp suất hoặc nhiệt độ, nhờ khả năng làm việc chính xác, bền bỉ và an toàn.

3.1 Hệ thống hơi nước và nước nóng

Điều khiển lưu lượng hơi bão hòa, hơi quá nhiệt, nước ngưng và nước nóng hồi lưu trong hệ thống nồi hơi, bộ trao đổi nhiệt, máy sấy, dây chuyền F&B, dệt nhuộm.
Dòng PV15, V16/2, V25/2 có thiết kế nhỏ gọn, dễ bảo trì, thích hợp cho cả chế độ on/off và điều tiết tuyến tính.
Van có thể chịu được nhiệt độ cao, áp suất lớn, đảm bảo ổn định năng lượng và an toàn hệ thống.

3.2 Ngành Hóa chất, Dầu khí và Hóa dầu

Sử dụng cho chất lỏng ăn mòn, dung môi hữu cơ, khí độc, nhờ vật liệu inox 316L và graphite bellows.
Dòng V253 (van ba ngã) có khả năng trộn (mixing) hoặc đổi hướng (diverting) dòng lưu chất, rất hữu ích trong quá trình trao đổi nhiệt hoặc pha trộn dòng nóng/lạnh.
Bộ truyền động đạt chuẩn ATEX II 2GD T5/T100°C (theo Genebre Model 5800, Ayvaz PAD-20) – an toàn cho khu vực dễ cháy nổ (Zone 1, 2).

3.3 Thực phẩm, Đồ uống, Dược phẩm

Dòng inox PV15i, V25/2i có thiết kế dễ vệ sinh (clean design), phù hợp quy trình CIP/SIP.
Ứng dụng trong nồi nấu, tiệt trùng, bồn gia nhiệt, hệ thống pha chế.
Kết hợp dễ dàng với positioner và solenoid valve, đáp ứng yêu cầu tự động hóa cao trong nhà máy hiện đại.

3.4 Nhà máy điện và hệ thống năng lượng

Van điều tiết hơi quá nhiệt, nước cấp lò, dầu truyền nhiệt trong tuabin, bộ làm mát dầu, hệ thống bypass turbine.
Vật liệu thép carbon hoặc inox cho phép vận hành bền bỉ ở 350–400°C, chịu được chênh áp cao.
Bộ truyền động khí nén PA Series có lực điều khiển tới 40 kN, đảm bảo đóng kín tuyệt đối ngay cả trong môi trường rung động mạnh.

3.5 Xử lý nước, dệt nhuộm, xi măng, giấy và môi trường

Điều tiết nước thải, hóa chất, khí thổi hoặc nước rửa lọc trong hệ thống xử lý nước.
Điều khiển hơi và nước nóng trong dây chuyền nhuộm, sấy, in vải, gốm sứ, xi măng.
Được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống HVAC công nghiệp, khí nén, khí trơ (N₂, CO₂) và thiết bị trao đổi nhiệt.

Hướng dẫn Lựa chọn và Tối ưu Hóa Hiệu Suất Van

4.1 Các yếu tố cần xác định khi chọn van

Nhiệt độ và áp suất làm việc (ví dụ PN16–PN40, -10°C đến 400°C)
Loại lưu chất: hơi, khí, nước, dầu hoặc hóa chất
Kích cỡ và kiểu kết nối: DN15–DN200, mặt bích EN 1092 hoặc ASME
Hệ số lưu lượng (Cv/Kvs) theo yêu cầu điều tiết
Loại làm kín trục: PTFE, graphite hoặc bellows tùy ứng dụng

4.2 So sánh nhanh với các loại van điều khiển khác

Tiêu chí	Van Cầu Điều Khiển Khí Nén	Van Bi Điều Khiển	Van Bướm Điều Khiển
Độ chính xác điều tiết	⭐⭐⭐⭐	⭐⭐	⭐
Nhiệt độ/áp suất chịu được	⭐⭐⭐⭐	⭐⭐	⭐⭐
Tốc độ phản hồi	⭐⭐⭐⭐	⭐⭐⭐	⭐⭐
Độ kín và độ bền	⭐⭐⭐⭐	⭐⭐	⭐⭐
Phù hợp điều tiết tuyến tính	✅ Rất tốt	❌ Chủ yếu On/Off	⚙️ Trung bình

Tối ưu chi phí – hiệu suất (TCO)

Đầu tư vào van cầu điều khiển khí nén chất lượng cao giúp giảm chi phí bảo trì, tăng hiệu suất năng lượng và kéo dài tuổi thọ thiết bị.
Đây là lựa chọn mang lại tổng chi phí sở hữu thấp (Total Cost of Ownership) trong dài hạn.

Van cầu điều khiển khí nén là giải pháp điều tiết lưu lượng, áp suất và nhiệt độ tối ưu nhất cho hệ thống công nghiệp hiện đại.
Với thiết kế chắc chắn, khả năng điều tiết chính xác, tốc độ phản hồi nhanh và độ bền vượt trội, van này được ứng dụng rộng rãi trong hơi – nhiệt – năng lượng, F&B, hóa chất, xử lý nước, và nhà máy điện.

Ecozen là đại lý uỷ quyền chính thức của ADCA, Genebre, Ayvaz,... tại Việt Nam, chuyên cung cấp các giải pháp van điều khiển và thiết bị cho hệ thống hơi nóng, khí nén và công nghiệp. Chúng tôi không chỉ cung cấp thiết bị mà còn tư vấn giải pháp để tối ưu hóa hiệu suất năng lượng cho nhà máy.

Tại sao nên chọn Ecozen?